Azbest to słowo, które wciąż budzi niepokój – mimo że jego stosowanie zostało zakazane już wiele lat temu, nadal można go spotkać w wielu starszych budynkach i instalacjach. Z jednej strony kojarzony jest z trwałością i odpornością na ogień, z drugiej – z poważnym zagrożeniem dla zdrowia człowieka. Z tego powodu badanie azbestu staje się kluczowym elementem w kontekście modernizacji budynków, rozbiórek, a nawet transakcji kupna-sprzedaży nieruchomości. Dla osób, które nie miały dotąd styczności z tym tematem, może to być zagadnienie niejasne i budzące wiele pytań. Warto więc zrozumieć, na czym polega badanie azbestu, kiedy jest wymagane i dlaczego nie powinno się go lekceważyć.
Czym jest azbest i dlaczego jego obecność stanowi zagrożenie?
Azbest to nazwa grupy minerałów włóknistych, które przez dekady wykorzystywano w budownictwie, przemyśle i transporcie ze względu na ich wyjątkowe właściwości izolacyjne, ogniotrwałe i mechaniczne. Niestety, z czasem odkryto, że włókna azbestowe – jeśli zostaną uwolnione do powietrza i wdychane – mogą prowadzić do groźnych chorób układu oddechowego, w tym azbestozy, raka płuc czy międzybłoniaka opłucnej. Co gorsza, objawy te ujawniają się dopiero po wielu latach od ekspozycji, co sprawia, że zagrożenie jest trudne do uchwycenia na wczesnym etapie. Dlatego obecność tego materiału w środowisku człowieka powinna być poddana szczegółowej analizie – a to właśnie zapewnia badanie azbestu.
Na czym polega badanie azbestu?
Badanie azbestu to proces identyfikacji, analizy i oceny stanu materiałów zawierających włókna azbestowe. Pierwszym krokiem jest zazwyczaj oględziny wizualne obiektu przez przeszkolonych specjalistów, którzy potrafią rozpoznać potencjalne źródła zagrożenia. Następnie pobierane są próbki podejrzanych materiałów – np. fragmenty płyt elewacyjnych, dachowych, rur izolacyjnych czy tynków – które trafiają do specjalistycznego laboratorium. Tam, przy użyciu zaawansowanych metod mikroskopowych i spektroskopowych, ustalana jest obecność i rodzaj azbestu. Badanie kończy się sporządzeniem raportu, który określa nie tylko sam fakt występowania tego związku, lecz także stopień jego uszkodzenia, a co za tym idzie – ryzyko emisji włókien do otoczenia.
Kiedy badanie azbestu jest wymagane?
Istnieje kilka sytuacji, w których badanie azbestu nie tylko jest zalecane, ale wręcz obowiązkowe. Przede wszystkim dotyczy to planowanych prac remontowych lub rozbiórkowych w starszych budynkach – szczególnie tych wybudowanych przed 1997 rokiem, kiedy to w Polsce zaczęto wycofywać materiały zawierające azbest z obrotu. Przepisy prawa budowlanego oraz ustawa o ochronie środowiska jasno wskazują, że inwestor, zanim przystąpi do prac, musi zidentyfikować potencjalne źródła zagrożenia. Badanie azbestu jest także niezbędne podczas przeprowadzania inwentaryzacji obiektów użyteczności publicznej, np. szkół, urzędów czy placówek opieki zdrowotnej. Coraz częściej wykonuje się je również w przypadku sprzedaży lub zakupu nieruchomości – zwłaszcza jeśli ma ona służyć celom mieszkalnym lub komercyjnym.
Dlaczego badanie azbestu powinno być przeprowadzone przez specjalistów?
Choć teoretycznie można próbować rozpoznać azbest „na oko”, takie działanie jest nie tylko nieskuteczne, ale przede wszystkim niebezpieczne. Włókna azbestowe są mikroskopijne i niewidoczne gołym okiem, a próba samodzielnego usunięcia materiałów, które mogą je zawierać, może prowadzić do ich uwolnienia w ilościach zagrażających zdrowiu. Profesjonalne badanie azbestu wykonywane przez certyfikowane laboratoria daje nie tylko precyzyjną diagnozę, lecz także podstawę do dalszego postępowania – czy to w kierunku usunięcia azbestu, jego zabezpieczenia, czy też monitorowania stanu technicznego materiału w dłuższej perspektywie.